หลายคนที่ไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย คงเคยเจอกับเหตุการณ์แบบนี้ คือ พอไปออกกำลังกาย เช่น เดิน วิ่ง ตีแบด เตะบอล ฯลฯ พอกลับไปบ้าน ก็ปวดเมื่อยไปทั้งตัว และ เป็นแบบนี้ไปหลายวัน … มาดูซิครับว่า เกิดอะไรขึ้นในร่างกายของเรา
ปกติกล้ามเนื้อของเรา สามารถทำงานได้ ในขีดความสามารถที่จำกัดประมาณหนึ่ง เพราะ พอเริ่มใช้งาน จะใช้พลังงานสำรองในกล้ามเนื้อ (เหมือนมีแบตเตอรี่พลังงานอยู่ในกล้ามเนื้อ) เป็นการทำงานแบบไม่ใช้ออกซิเจน (anaerobic) … และจากนั้น ก็จะเอาออกซิเจน มาแลกเปลี่ยน เอาของเสียในกล้ามเนื้อออกไป และ เติมพลังงานใหม่เข้ามาให้พร้อมใช้ (เหมือนเสียบปลั๊กไฟฟ้า ชาร์ตแบตเตอรี่) … และ กล้ามเนื้อทุกมัด จะรองรับแรงดึง หรือ การออกแรงได้ประมาณหนึ่ง เพราะในการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อแต่ละครั้ง จะมีการดึงส่วนที่เล็กที่สุดของกล้ามเนื้อง ที่เรียกว่า sarcomere เข้าหากัน เวลา ดึง ก็เกิดการหดตัวของ sarcomere เวลาปล่อย ก็คลายตัว สลับกันอยู่อย่างนี้ … การทำงานของ sarcomere ต้องใช้พลังงาน และ มีระยะและ ความถี่ที่สามารถทำงานได้ คงที่ (หากจะให้ทำงานได้มากขึ้นและ นานขึ้น จะต้องมีการฝึกฝน และ มีการสร้าง หรือ เสริม sarcomere ให้มากขึ้นและแข็งแรงขึ้น) … ดังนั้น ในการทำงานของกล้ามเนื้อ ปกติ จะไม่มีปัญหา แต่ ถ้าทำเกินกำลัง จะเกิดปัญหาขึ้น
กล้ามเนื้อ ถ้าหากต้องออกแรง เกินกว่าความสามารถของกล้ามเนื้อ ไม่ว่า จะหนักกว่าปกติ ออกแรงมากกว่าปกติ หรือ ออกกำลังนานกว่าปกติ จะเกิดความเสียหาย โดยเริ่มจากมีการ ฉีกขาดของ Sarcomere ทำให้ไม่สามารถหดตัวได้ มีการใช้พลังงานแบบไม่ใช้ออกซิเจน มากกว่าปกติ มีของเสียคือ lactic acid คั่งในกล้ามเนื้อ ของเสียเหล่านั้นทำให้ เนื้อเยื่อบวมขึ้น และ เมื่อบวมขึ้น การขยับตัว และ การไหลเวียน เลือด เพื่อนำพลังงานใหม่ เข้ามาก็ทำได้น้อยลง เป็นวงจร ให้มีการบาดเจ็บเพิ่มขึ้น … มีการศึกษา พบว่า ประสิทธิภาพการทำงานลดลง ตรวจวัดสารเคมีที่เป็นของเสีย เพิ่มขึ้น และ เกิดอาการปวดเมื่อย จากการบวม และ การอักเสบ ของเนื้อเยื่อขึ้น … ซึ่ง สภาพดังกล่าว จะค่อยๆ ได้รับการซ่อมแซมจากระบบต่างๆในร่างกาย และ ดีขึ้นจนหายไปหลัง 72 ชั่วโมง
จึงไม่น่าแปลกใจ ที่คนไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย เมื่อไปออกกำลังกาย จะปวดเมื่อยอยู่ 3 วัน … ในการออกกำลังกาย ก็ต้องไม่หนักจนเกินไป ถ้าหนักเกินไป ก็จะมีอาการปวดเมื่อยเหมือนกัน … ดังนั้น การออกกำลังกาย ต้อง ค่อยๆ เริ่ม และ ค่อยๆ เพิ่ม ไม่ควรออกกำลังกายแบบหักโหม เพราะ เกิดผลเสีย ได้