-ในพิธีกรรม ประเพณีต่างๆ จะสังเกต ว่า มีทั้งการจุดธูป (กลิ่นหอม) และ ในการรดน้ำขอพร ก็จะใช้น้ำอบ น้ำปรุง ที่มีกลิ่นหอมเสมอ … จนกระทั่ง ผมได้ยินคำถามจาก ผู้ที่ไปขอน้ำมนต์ตามวัดต่างๆ ว่า ทำไมไม่เห็นมีกลิ่นเลย .. มาลองหาความรู้กันครับ ว่า ทำไม ถึงต้องใช้กลิ่นธูป และ น้ำอบ
–การรับรู้กลิ่น และ จำกลิ่นได้ ตลอดจนความรู้สึกเมื่อได้สัมผัสกลิ่นต่างๆ จะเกิดผลแตกต่างกันอย่างมากในแต่ละคน … เวลาได้กลิ่นเดียวกัน บางคนบอกว่า หอม อีกคนบอกว่าเหม็น บางคนก็รู้สึกเศร้า บางคนก็หวาดกลัว ซึ่ง กลิ่นที่แต่ละคนได้รับรู้ หรือ จำได้นั้น สัมพันธ์กับ ภาพจำ หรือ ความจำของเหตุการณ์ต่างๆเป็นอย่างมาก ทั้งนี้ เพราะ กลิ่น เป็นการรับรู้ ที่ดึกดำบรรพ ที่สุดของสัตว์ จะเห็นว่า แมลง ถึงแม้จะมองเห็นอะไรไม่ค่อยชัด แต่ ก็รับรู้กลิ่นได้ไว และ ได้ดีมาก … ในคนเรามีเซลล์ประสาทรรับกลิ่น นับล้านเซลล์ แต่ก็ยังน้อยกว่าในสุนัข ซึ่งสามารถแยกกลิ่นได้ดีกว่า … การรับรู้กลิ่น เป็นการสัมผัสของสารเคมีกับเซลล์รับกลิ่นในโพรงจมูก ซึ่ง จะส่งสัญญาณ ไปยัง ประสาทรับกลิ่น ซึ่ง มีสิทธิพิเศษ เชื่อมกับสมองส่วนของ amygdala และ hippocampus (สมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับ อารมณ์ และ ความจำ) โดยตรง ไม่ต้องผ่าน สมองส่วน thalamus ก่อน ตรงนี้ ต่างกับ ระบบประสาทอื่นๆ เช่น รับรู้การเคลื่อนไหว สัมผัส เจ็บปวด อุณหภูมิ การมองเห็น การได้ยิน ที่จะผ่าน สมองส่วน thalamus ก่อนที่จะมาถึง amygdala และ hippocampus แล้วจึงจะส่งข้อมูลให้สมองใหญ่ (Cortex) แปลผล ไปสู่การตอบสนองต่างๆ ..
-จึงเห็นได้ว่า กลิ่นนั้น จะเป็นส่วนที่สัมพันธ์กับ ความทรงจำอย่างใกล้ชิด มาก ดังนั้น เมื่อเราเจอเหตุการณ์ใดๆ ก็ตาม และ มีการสัมผัสกับกลิ่นที่เฉพาะ เราก็จะจับคู่ เหตุการณ์ และ กลิ่นนั้นไว้ในความทรงจำได้อย่าง ดี และ ละเอียด โดยไม่ถูกรบกวนจาก ข้อมูลส่วนอื่น เมื่อได้กลิ่นนั้นอีกครั้ง ความทรงจำ อารมณ์ความรู้สึก ก็จะปรากฏขึ้นในสมองของเรา อย่างรวดเร็ว
-คนโบราณ จับสังเกต สิ่งนี้ได้ จึง ใช้ ธูปหอม หรือ น้ำอบ ร่วมในการประกอบพิธีกรรม หรือ ประเพณีต่างๆ เป็น ภาพจำของ สิ่งที่เกิดขึ้น กับ ประเพณี หรือ พิธีกรรมนั้นๆ เมื่อไหร่ ได้กลิ่น เมื่อนั้น ภาพจำ จะปรากฏขึ้นมาอย่างรวดเร็วครับ … จากตอนต้น น้ำมนต์ที่ไม่มีกลิ่น จะได้ความรู้สึกดีๆ จาก ภาพจำด้านอื่นๆ ที่อาจจะไม่ใช่กลิ่นของน้ำมนต์ แต่ เป็นบรรยากาศ หรือ ภาพที่มองเห็น หรือ เสียง (รวมถึงบทสวดมนต์) ที่ชวนให้ระลึกถึง สิ่งดีๆ ครับ แทนการใช้กลิ่นครับ