-หลายท่านคงเคยได้ยินว่า พอตื่นนอนเช้าขึ้นมา ก่อนทำอะไรอย่างอื่น ให้ดื่มน้ำ 4 แก้ว รวดเดียวเลย จะได้สุขภาพดี … มีเหตุผลทางการแพทย์ไหมครับ
-ในช่วงเวลาที่เรานอนหลับ จะเป็นช่วงที่เราไม่ได้กิน หรือ ไม่ได้ดื่มน้ำเลย เป็นเวลายาวนาน 6-8 ชั่วโมง ซึ่ง โดยทั่วไป ร่างกาย จะเสียน้ำออกทางเหงื่อ และ ปัสสาวะ … กลางคืนไม่ค่อยมีเหงื่อ แต่ ปัสสาวะจะเกิดตลอดเวลา อย่างน้อย ประมาณ 1 ซีซี ต่อ น้ำหนักตัว ต่อชั่วโมง นั่นคือ ประมาณ 500 ซีซี ตลอดการนอนหลับ ซึ่งหมายความว่า ปริมาณน้ำในกระแสเลือดของเรา ก็ลดลงตามไปด้วย แต่ปริมาณเท่านี้ เป็นปริมาณ ที่ร่างกายเรารับได้ ไม่ถึงกับทำให้ มีอาการอ่อนเพลีย หรือ หน้ามืดเป็นลม จึงไม่มีอันตรายใดๆ
-แต่สิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นกับร่างกายของเรา คือ เมื่อร่างกายไม่ได้รับน้ำเข้าไปในร่างกาย และ ต้องเสียน้ำออก (ทางปัสสาวะ)ตลอดเวลาของการนอนหลับ ร่างกาย จึงพยายามเก็บน้ำไว้ให้มากที่สุด โดย ต่อมใต้สมอง(ส่วนหลัง) มีการหลั่ง ฮอร์โมน ADH (antidiuretic hormone) หรือ อีกชื่อหนึ่งว่า Vasopressin ซึ่งฮอร์โมนตัวนี้ จะไปดูดน้ำกลับที่ไตมากขึ้น ทำให้มีปัสสาวะออกน้อยลง ขณะเดียวกัน ยังมีฤทธิ์ทำให้เส้นเลือดหดตัว ความดันโลหิตสูงขึ้น ซึ่ง การกำกับการหลั่ง ADH เป็นระบบอัตโนมัติ ถ้าดื่มน้ำเยอะ ADH จะน้อย ปัสสาวะออกมาก แต่ถ้าดื่มน้ำน้อย ADH จะมาก ปัสสาวะออกน้อย … มีการวัดระดับ ADH ที่เปลี่ยนแปลงทั้งวัน พบ ว่า หลังเข้านอนใหม่ๆ ADH ต่ำ (เพราะเพิ่งกินและดื่มตามปกติ แต่ ไม่มีกิจกรรม ไม่เสียเหงื่อ) แต่พอใกล้เช้า ADH จะสูง เพราะ ช่วงนอน ไม่ได้ดื่มน้ำเลย และ ADH จะสูงเลยไปถึงหลังตื่นนอน ช่วงนี้ หากไม่ได้ ดื่มน้ำ และ เริ่มมีกิจกรรม ระดับ ADH จะยังสูงต่อไป … แต่ถ้าหาก ดื่มน้ำเข้าไปมากพอ ร่างกาย จะลดการหลั่ง ADH ลง
–ADH หรือ Vasopressin จะทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นเล็กน้อย ซึ่งตรงกับที่เรารู้ว่า ความดันตอนเช้ามักจะสูงกว่าระหว่างวัน … และ อีกหนึ่งการออกฤทธิ์ คือ ADH จะไปกระตุ้น ต่อมใต้สมองส่วนหน้าให้หลัง ACTH ซึ่งเป็นสารกระตุ้นต่อมหมวกไต ให้หลั่งฮอร์โมน Cortisol ซึ่งเป็น ฮอร์โมนความเครียด … ดังจะเห็นได้ว่า ระดับ ฮอร์โมนความเครียด ที่แปรเปลี่ยน ระหว่างวัน สัมพันธ์ และ ไปในทิศทางเดียวกับ ฮอร์โมน ADH เลยครับ
-มีปัจจัยหลายอย่าง นอกจากเรื่องนี้ ที่มีผลต่อระดับ ADH และ Cortisol…. แต่โดยทั่วไป จากข้อมูลข้างต้น บอกเราว่า หาก ADH สูง ความดันสูง ปัสสาวะน้อย และร่างกายรับรู้ความเครียดเพิ่มขึ้น ซึ่ง ไม่ดี ต่อสุขภาพ ดังนั้น การดื่มน้ำให้พอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังตื่นนอนจะช่วยลดภาวะดังกล่าวได้ครับ … แต่ ไม่ใช่ว่าต้องดื่ม 4 แก้วนะครับ ดื่มแค่ พอดีกับตัวเราครับ