-ในยุคหนึ่ง เราคิดว่า คุณครูต้องมีความรู้ ถึงจะถ่ายทอดความรู้ต่อได้ … ซึ่ง ยังคงเป็นจริงเสมอนะครับ อย่างน้อย ต้องรู้ว่า สิ่งที่จะสอน เป็นอย่างไร เหมือน เราจะสอนคนให้ทำแกงส้ม แต่ ตัวเองไม่เคยกินแกงส้มจริงๆ จะสอนคนอื่นได้อย่างไร
-แต่ การมีความรู้ ไม่ใช่ทั้งหมด ของการสามารถเป็นครูที่ดีได้ .. โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโลกยุคปัจจุบัน ที่ เทคโนโลยี ทางสื่อสังคม มีการพัฒนาขึ้นอย่างมากมาย การหาความรู้ แต่ละเรื่องไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป แค่ ลัดนิ้วมื้อเดียว ก็ได้ความรู้แล้ว เราสามารถ หาความรู้ เรื่องการทำแกงส้ม ได้ง่ายดาย ทั้งในรูปแบบตัวอักษร รูปภาพ (ส่วนประกอบ การเตรียม การปรุง ฯลฯ) หรือ เป็น คลิป สอนแสดงที่เป็นภาพ เหมือนกับที่สมัยก่อน เราต้อง เดินทางเสาะหา ไปยังภัตตาคาร หรือ โรงเรียนสอนทำอาหาร ไปเข้าครัวจริง ไปมุงดูครูสอนทำแกงส้ม (ซึ่งบางที อยู่ข้างหลัง ก็มองไม่เห็น) … การเปลี่ยนไปของ เทคโนโลยี ทำให้ประเด็นเรื่อง การมีความรู้ของครู เปลี่ยนรูปแบบ ไปมากมาย … นักเรียน ไม่ต้อง “รอ” คุณครู มาสอนความรู้เหมือนเมื่อก่อน … บทบาทของครู เรื่องนี้ จึงถูกลดทอนลง
-แล้ว เรายังต้องมีครูอยู่อีกไหม … ในความเห็นของผม “ศิษย์มีครู” ยังเป็นเรื่องจำเป็นอยู่ครับ … แต่บทบาทของครู เปลี่ยนไป
-ดังนั้น หากคุณครู ที่ยังทำหน้าที่ หรือ ถูก “สั่ง” ให้ทำหน้าที่ ยังมองบทบาทของตัวเอง ในฐานะ คนที่จะให้ความรู้เพียงอย่างเดียว ก็อาจจะไม่ตอบโจทย์ของผู้เรียนในปัจจุบัน และ อาจจะถูก “ด้อยค่า” ลง อย่างน่าเสียดาย … ลองคิดดูว่า ในปัจจุบัน หากครูบางคน รู้เท่านักเรียน หรือ รู้ (ด้านความรู้) น้อยกว่านักเรียน จะเป็นอย่างไร
-เทคโนโลยี สื่อสังคม ที่มีอยู่มากมาย มีข้อดี และ ก็มีข้อจำกัด เช่น เรื่อง การทำแกงส้ม มีคนทำสื่อ และ แบ่งปันไว้ในโลกเสมือนจริง ที่เราเข้าไปดูได้ มากมาย และ หากสิ่งที่เราสืบค้นได้ ไม่เหมือนกัน … เราจะรู้ได้อย่างไร ว่า อะไรจริง อะไรถูก อะไรทำแล้วอร่อย อะไรทำแล้วถูกปาก (เพราะความอร่อยแต่ละคนไม่เหมือนกัน) .. ใน องค์ความรู้ที่มีอยู่ใน สื่อทางเทคโนโลยี ไม่สามารถบอกเราได้ … ต่อให้ปัจจุบัน มีการ ให้ ดาว ให้ comment ให้คะแนน เราก็ยังพบว่า มีการหลอกลวง เกิดขึ้น โดยใช้วิธีการของ “หน้าม้า” (วิธีการโบราณ ที่ยังได้ผล) เป็นคนเขียน comment หรือ ให้ความเห็น … ยิ่งหนักไปกว่านั้นอีกคือ หน้าม้า ในปัจจุบัน ไม่ต้องใช้คน อีกต่อไป เพื่อทำหน้าที่หน้าม้า แต่ สามารถใช้เครื่อง ใช้โปรแกรม ใช้ algorithm ใช้ AI ทำหน้าที่เป็นหน้าม้า ได้เสมือนจริง เปลี่ยน รูปแบบของการให้ความเห็น เล็กๆ น้อยๆ จนเราอาจจะจับสังเกต ไม่พบ … ที่น่ากลัวกว่านั้น ในเทคโนโลยี สื่อยุคปัจจุบัน พอเห็นเรา สนใจ หรือ เสพ สื่อประเภทใด มุมไหน ก็จะนำสื่อเฉพาะด้านนั้น มาเสนอให้เราได้เห็น ทำให้ หากผิดพลาด ก็ยิ่งผิดลึกขึ้นไปอีก
-บทบาทของ ครูที่ดี จึงแปรเปลี่ยน ไป จาก หน้าที่ในการให้ความรู้ เป็นการ คัดกรอง หรือ ให้ความเห็น ให้ Feedback ว่า ความรู้ที่ศิษย์ ได้ดู ได้เห็น เป็นของจริง หรือไม่จริง เป็นของถูกต้อง เป็นของที่สามารถใช้งานได้ในบางบริบทหรือ เหมาะสมกับสถานการณ์เฉพาะบางอย่างเท่านั้น ... เป็นเหมือน เป็นคนให้คะแนนในระบบของ สื่อเทคโนโลยีออนไลน์ … แต่ เป็น คนจริงๆ ที่มีองค์ความรู้ที่เชื่อถือได้ เป็นผู้ให้ความเห็น เป็นการตัด ปัจจัย เรื่อง หน้าม้า หรือ การชี้นำ (เพื่อประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่งของผู้ชี้นำ)
-สิ่งที่ ครูที่ดี ทำได้มากกว่า การให้ความเห็น เกี่ยวกับ องค์ความรู้ต่างๆ แล้ว ยังสามารถ ให้ความเห็น ในเชิงเหตุผล ที่มา วิธีปฏิบัติ เพราะว่า ครู ได้ผ่านกระบวนการเรียนรู้ และ ปฏิบัติในเรื่องนั้น อย่างจริงจัง และ รู้แจ้งมาก่อน เหมือน สอนทำ แกงส้ม ก็เคยทำแกงส้มมาสารพัดรูปแบบ ทั้ง อร่อยและไม่อร่อย เคยชิมแกงส้มที่ผ่านการประกวด เคยช่วยลูกศิษย์ทำแกงส้ม เคยรู้ภูมิปัญญาชาวบ้านในการทำแกงส้ม ฯลฯ ซึ่ง หลายๆ อย่างนี้ บางคนเรียกว่า “ประสบการณ์” แต่ ประกบการณ์ ไม่ใช่ อาบน้ำร้อนมาก่อนเจ้า ไม่ใช้ทำมาเยอะ หรือ ทำมาก่อน… แต่ ประสบการณ์ คือ การได้ ผ่านการเรียนรู้ อย่างจริงจัง พินิจพิเคราะห์ หาเหตุ หาผล หาความสัมพันธ์ และ ฝึกฝนทักษะ ในการทำซ้ำให้ได้ผลดี เท่าเดิม หรือ ดีกว่าเดิม
-ครูที่ดี จึงต้องมีทั้ง ความรู้ ประสบการณ์ และ ความสามารถในการเป็นที่พึ่ง ชี้แนะให้กับลูกศิษย์
-ครูบางคน มีสิ่งต่างๆข้างต้นครบ แต่ ต้องรอให้ศิษย์มาหา มาขอ หรือ ไม่ได้สนใจ ว่า สิ่งที่ศิษย์ รู้และเข้าใจถูกต้องหรือไม่ … เป็นแนว ตั้งรับ … ครูแบบนี้ ดีแล้วครับ แต่ จะมีคุณูปการ มากขึ้นอีก ถ้าหาก มีความอยากให้ศิษย์ได้ดี ได้สิ่งที่ถูกต้อง มีทั้ง เมตตา และ กรุณา … แต่ ถ้าให้สมบูรณ์ ก็ต้องมี พรหมวิหาร 4 … คุณครู จะได้สามารถ เป็นครูที่ดีได้ อย่างต่อเนื่องยาวนาน ไม่หมดไฟ ไปเสียก่อนครับ
-เรามีครูดี อยู่มากมาย ในประเทศนี้ แต่ คนที่ทำหน้าที่เป็นครูอยู่ในปัจจุบัน ยัง มองไม่เห็น ตัวเอง และ สิ่งที่ตัวเอง ควรจะเป็น ควรจะทำ .. ดูได้จาก page ในสื่อเทคโนโลยีของครู ว่า พูด หรือ เขียนเรื่องอะไรบ้าง … เป็นคนละบริบทกันเลยครับ มองเรื่อง เฉพาะหน้า มองเรื่องตนเอง .. แต่ ก็เพราะมีเหตุปัจจัย เนื่องจาก ระบบการศึกษา และ การบริหารการศึกษาในปัจจุบัน ยังคงความคิดในการ “สั่ง” อยู่แบบเดิมๆครับ
-ไว้เราลองมาดูว่า เราจะสร้างประเทศ ด้วยการสร้างครูกัน แบบไหนดีครับ
–