-เซลล์สมองคุยกัน และ ทำงานผ่าน Synapse … ถ้าเซลล์สมองคุยกันรู้เรื่องดี ก็ สบายสมอง
-Synapse คือ การเชื่อม สัญญาณ ระหว่างเซลล์สมอง โดยที่ เซลล์สมอง แต่ละเซลล์ เมื่อมีการรรับสัญญาณ จาก เซลล์สมองอื่นๆ ผ่าน ปลายประสาทขารับ (Dendrite) จะมีการประมวลผลในเซลล์ และ ส่งสัญญาณ ไปยังปลายประสาทขาออก (Axon) โดยทั่วไป ฝั่งขารับ จะมี Dendrite จำนวนมาก คือ รับสัญญาณ จาก axon ของเซลล์หลายๆ เซลล์ ส่วนปลายประสาท ขาออก Axon จะเป็น เส้นประสาทยาวๆ เส้นเดียว และ ตรงปลาย สามารถ เชื่อมกับ Dendrite ของเซลล์ประสาทหลายๆ ตัวได้ … สมองเรารับรู้เรื่องราวอะไรๆ จากหลายแหล่ง แต่จะส่งสัญญาณ ออกไปทาง axon ทางเดียว โดยไปส่งข้อมูลให้กับ เซลล์สมอง ส่วนที่จะต้องรับทำงานต่อ ที่จะอยู่รวมกัน ในแต่ละบริเวณ (Brodmann brain 52 regions) ที่เซลล์ในบริเวณนั้นทำงานคล้ายๆกัน
-สมองของเรา สร้าง Synapse เชื่อมต่อ ระหว่าง Axon กับ Dendrite ของเซลล์ที่ต้องทำงานร่วมกัน เกือบตลอดเวลา.. ทางการแพทย์พบว่า หากการสร้างการเชื่อม Synapse ไม่สมบูรณ์ หรือ ไม่แข็งแรง (เคยสร้างแล้ว การเชื่อมต่อหายไป) อาจจะทำให้เกิด โรคทางสมอง หรือ โรคจิต หรือ โรคทางระบบประสาทได้ เช่น โรคจิตเภท (Schizophrenia) โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer) ฯลฯ แต่หากพบว่า Synapse มีมากเกินไป มีส่วนที่ไม่จำเป็น หรือ ไม่เป็นระเบียบ จะมีความเครียด หรือ anxiety เกิดขึ้น
-จากการศึกษา การเจริญเติบโตของสมอง พบว่า ในช่วง อายุ 2-3 ขวบปีแรก เซลล์ประสาทสมอง จะมีการเพิ่มจำนวนขึ้น และ สร้างเครือข่ายของความเชื่อมโยงต่างๆในสมองกันอย่างมากมาย … นำทุกๆ สิ่งที่ได้พบเห็น และ ที่เกิดจากจินตนาการ มาสร้าง และ ผูก เป็นความสัมพันธ์กัน ไว้ โยงใยถึงกันเต็มไปหมด … ไม่ว่า สิ่งนั้น จะเจอบ่อยหรือเจอแค่ครั้งเดียว มีผลกระทบกับชีวิตหรือไม่ สมองจะสร้างการเชื่อมโยงและส่งข้อมูลทุกๆ เรื่องเต็มไปหมด ระยะนี้เรียกว่า Synapse Formation
-แต่การเก็บ Synapse ไว้ทุกเรื่อง ทุกอัน จะทำให้ การทำงานสมองวุ่นวาย เข้าทำนอง อันนี้ก็ดี อันนี้ก็ใช่ เรื่องนี้ก็สำคัญ ฯลฯ ดังนั้น เมื่อ โตขึ้นเรื่อยๆ ตั้งแต่ อายุ 4 ปีขึ้นไป สมองจะเริ่มเลือก Synapse ที่คิดว่าจำเป็นเก็บไว้ และ ให้ความสำคัญ ขณะที่ synapse ที่ไม่สำคัญ จะถูกลบออกไป ระยะนี้ เรียกว่า Synapse Pruning ซึ่งการทำ Synapse Pruning จะมีมากที่สุดในช่วง วัยรุ่น ก่อนเข้าสู่วัยเบญจเพศ ..พบว่า การทำ Synapse Pruning จะมีความสัมพันธ์ กับ Dopamine เป็นอย่างมาก (Dopamine เป็นสารเคมีในสมอง ที่หลั่งออกมาเมื่อมีความสุข) ดังนั้น การเลือกเก็บหรือ ทิ้ง Synapse จึงแปรตาม ความรู้สึกมีความสุขหรือไม่
–คนที่มีความสุข มี Dopamine ออกมามาก จะมี Pruning มาก สมองไม่รก การทำงานไม่ต้อง เอาทุกเรื่องมาคิด แต่จะทำตามลำดับสิ่งที่มีความสำคัญ มีผลกระทบ เพราะ สมองผ่านกระบวนการ Pruning หรือ จัดระบบ Synapse มาเรียบร้อยแล้ว..
-เราช่วยสมองสร้าง Dopamine ด้วยการ ออกกำลังกาย ลดอาหารไขมัน พักผ่อนให้พอ ฝึกสมาธิ และ มีกิจกรรมกลางแจ้ง รวมถึง การทำงาน ให้มี small success มีความสำเร็จเล็กๆ และ มีความภูมิใจในตัวเอง
-มาฝึกจัดระเบียบสมองกันนะครับ มาทำ Pruning สมองนะครับ โดยเฉพาะ ในวัยที่กำลังโต และ วัยรุ่นครับ