การทำสมาธิ มีหลักฐานว่าทำให้เซลล์สมองทำงานดีขึ้น

-ในอดีต เราเคยเชื่อว่า เซลล์สมองหลังอายุ 25 ปี จะไม่เพิ่มจำนวน มีแต่เสื่อมลง … แต่ในปัจจุบัน ความรู้ทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ ยืนยันแล้วว่า เซลล์สมองของเรา สามารถมีการพัฒนาได้ต่อเนื่อง ตลอดช่วงอายุไข … ถึงแม้จำนวนเซลล์สมองไม่ได้เพิ่มขึ้น แต่ การพูดคุย เชื่อมโยงระหว่างเซลล์สมองสามารถสร้างจุดเชื่อมโยงให้มีมากขึ้น และ ประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นได้ต่อเนื่อง … มาดูกันครับ ว่าเกิดอะไรขึ้นในสมองของเราครับ

-เซลล์สมองของเรา ทำงาน โดยอาศัย การคุยกัน ระหว่างเซลล์ที่ทำหน้าที่รับผิดชอบกันคนละส่วน เช่น ส่วนรับรู้ภาพ รับรู้เสียง ส่วนประมวลผล ส่วนตัดสินใจ ส่วนสั่งการ ส่วนควบคุมอัตโนมัติ ส่วนสัญชาตญาณ เป็นต้น เซลล์จะทำงานได้ ดี จะต้องมีการนำข้อมูล จากส่วนต่างๆ มาเป็นข้อมูลในการทำงาน ยิ่งมีข้อมูลมาก ก็ยิ่งทำงานได้ ดังนั้น การเชื่อมกันระหว่างเซลล์ ถ้ามีมาก ก็จะดี ….การเชื่อมโยงระหว่างเซลล์ประสาท มีขารับข้อมูล (Dendrite) และ ขาส่งข้อมูล (Axon)  โดยปกติ เวลาส่งข้อมูล จะมีขาออกขาเดียว และ ไปแตกแขนงตรงปลาย เพื่อให้ส่งข้อมูลไปได้เร็ว ช่องทางขาออกจึงมีจำกัด เท่าที่จำเป็นต้องใช้สื่อสารกัน แต่ ช่องทางขารับ สามารถเชื่อมต่อเพิ่มเติมได้ และ เพิ่มขึ้นได้เรื่อยๆ เหมือนในรูป … การพัฒนาการของสมองให้มีประสิทธิภาพ คือ มีการเชื่อมต่อ หรือ เพิ่มขารรับข้อมูล กับเซลล์ข้างเคียงให้มากขึ้น … หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ ก็คือ เราจะเห็นเนื้อสมองส่วนสีเทา ซึ่ง เต็มไปด้วยใยประสาทขารับ เพิ่มขึ้น และ เนื้อสมองส่วนนี้ หนาตัวขึ้นครับ … สรุปว่า ถ้าเห็นเนื้อสมองส่วนสีเทามากขึ้น แสดงว่า มีการพยายามเชื่อมโยงข้อมูลระหว่างเซลล์เพิ่มมากขึ้นครับ

-มีลงตีพิมพ์ผล การศึกษา ในอินเดีย ดำเนินการ ในผู้ป่วย ที่เริ่มมีปัญหาความจำเสื่อม หรือ สมาธิสั้น จำนวน 48 ราย โดยแบ่งเป็นกลุ่ม ให้ฝึกสมาธิ และ กลุ่มที่ไม่ได้ฝึกสมาธิ (ในกลุ่มนี้แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ ให้ทำกิจกรรมอื่นๆ และ กลุ่มที่ให้คำแนะนำการปฏิบัติตัวตามปกติ ไม่ได้มีกิจกรรมพิเศษ) โดยสอนวิธีปฏิบัติสมาธิ นาน 2 สัปดาห์ (โดยมีครูช่วยสอน) จากนั้นจึงให้ไปฝึกเองที่บ้านนาน 6 เดือน วันละ 30 นาที … ทำการเปรียบเทียบ ภาพคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าของสมอง(MRI) โดยวัดขนาดความหนาของเนื้อสมอง ก่อนและหลังเทียบกัน ตำแหน่งต่อตำแหน่ง พบว่า มีการเพิ่มขึ้นของเนื้อสมองอยากชัดเจน (ในรูปจะเห็นเป็นสีเหลือง สีส้ม) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เนื้อสมองส่วนสีเทา ของ สมองซีกซ้าย ส่วนหน้า ซึ่ง เป็นสมองส่วนความนึกคิด ความจำและการตัดสินใจ … เป็นการพิสูจน์ว่า การฝึกสมาธิช่วยให้การทำงานของสมองดีขึ้นจริงๆ

 

หมายเหตุ -การฝึกสมาธิที่ใช้ในการศึกษานี้ เขาเลือกวิธีปฏิบัติที่ไม่ยุ่งยาก จาก การฝึกโยคะ ในอินเดีย มา 4 แบบ คือ 1) Full Body Relaxation Technique ฝึกผ่อนคลาย 2) Meditation on Peace ฝึกสงบ 3) Witnessing the Breath ตามลมหายใจ 4) Witnessing of Thoughts มีสติเท่าทันความคิด