กินข้าวเหนียว แล้วทำไม ง่วงนอน

-หลายคนบอกกันต่อๆ ว่า กินข้าวเหนียวแล้วง่วงนอน และ หลายคนก็มีประสบการณ์ตรง ว่าเป็นอย่างนั้นจริงๆ …ไม่เพียงแต่ข้าวเหนียว หลังกินข้าว คนก็มักจะรู้สึกง่วงนอนด้วย เหมือน คำพูดที่ว่า “หนังท้องตึง หนังตาหย่อน” ทางการแพทย์ มีคำอธิบายนะครับ

-มีการศึกษา ในอาสาสมัคร 12 คน (ชาย 6 หญิง 6) อายุระหว่าง 22-28 ปี ทำการศึกษา ติดต่อกัน 3 วัน โดยแต่ละวัน จะ กินอาหาร คนละประเภท และ ทำการวัดอัตราการไหลเวียนของเส้นเลือดใหญ่ในช่องท้อง (superior mesenteric artery)  ที่เลี้ยง ทางเดินอาหาร กระเพาะอาหาร และ ลำไส้เล็ก เพื่อดูปริมาณเลือดที่ไปเลี้ยงกระเพาะและลำไส้ ว่ามีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่  โดยวัดในเวลาตามลำดับดังนี้ คือ ช่วงท้องว่าง ก่อนกินอาหาร ขณะกินอาหาร และ หลังกินอาหาร 5, 10, 15, 30, 45, และ 60 นาที โดยแต่ละวัน จะให้ กินอาหารเหลว 1) ที่เป็น Carbohydrate (แป้งและน้ำตาล) 2) ไขมัน และ 3) โปรตีน พร้อมกับ มีการควบคุมเป็นตัวเปรียบเทียบ คือ การวัดการไหลเวียนเลือด หลังการดื่มน้ำเปล่า

-พบว่า การดื่มน้ำเปล่า ไม่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของการไหลเวียนเลือดที่ไปเลี้ยง กระเพาะอาหารและลำไส้เล็ก ขณะที่ การกินอาหารกลุ่มแป้งและน้ำตาล การไหลเวียน จะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ตั้งแต่ 5 นาที และ สูงสุดที่ 15 นาที โดยที่ยังสูงอยู่ ตลอด 1 ชั่วโมง ขณะที่การกินอาหารเหลวที่เป็นไขมัน การไหลเวียนเลือด จะเพิ่มขึ้นเล็กน้อยที่ 5-15 นาที แต่จะ ขึ้นสูงสุด ที่ ครึ่งชั่วโมง ส่วนการกินอาหารเหลวที่เป็นโปรตีน การไหลเวียนขึ้นทีละน้อย ในช่วง 5-30 นาที แต่จะขึ้นสูงสุดที่ 45 นาที…. การที่การไหลเวียนเลือดที่เพิ่มขึ้นในทางเดินอาหาร จะดึงเลือดในร่างกายจากส่วนอื่นไปใช้ ทำให้ ความดันโลหิตลดลง(ปริมาณเลือดคงที่ พอถูกดึงออกไปที่ลำไส้ เลือดที่อื่นก็เหลือน้อยลง ความดันเลือด จึงลดลง) จนในบางคน เกิดภาวะความดันต่ำหลังกินอาหาร (post-prandial hypotension)  และ ภาวะที่ความดันโลหิตลดลงนี้ ทำให้เลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลง ทำให้เกิดอาการง่วงนอน หรือ บางคน เวลาสลุกชึ้นจะหน้ามืด เพราะ เลือดไปเลี้ยงสมองลดลง

-จากข้อมูลดังกล่าว หลังกินข้าว สมองจะได้เลือดน้อยลง เพราะ เลือดส่วนหนึ่ง ถูกย้ายไปเลี้ยงกระเพาะอาหารและสำไส้เล็ก ซึ่ง เลือดที่เลี้ยงลดลงนี้ ลดลง 5-10% ทำให้ รู้สึกง่วง ได้ ตรงกับ คำว่า หนังท้องตึง หนังตาหย่อน การกินอาหารที่เป็น แป้งและน้ำตาล อาการเหล่านี้จะเกิดเร็ว ขณะที่ กิน ไขมัน และ โปรตีน จะเกิดข้าหน่อยครับ

-ส่วนเรื่อง ข้าวเหนียว ทำไมกินแล้วง่วงนอน มีการศึกษาว่า การกินอาหารที่มีค่า GI (glucose index) สูง คือ อาหารที่ถูกดูดซึมน้ำตาลได้เร็ว อย่างเช่นข้าวเหนียว ร่างกายจะมีการหลั่ง อินซูลิน ชนิดเฉพาะ (Glucose-Dependent Insulinotropic Polypeptide : GIP) ออกมาปริมาณมาก และ เร็ว แปรตามค่า GI …..ซึ่งอินซูลินดังกล่าว เป็นตัวกระตุ้นให้มีการขยายตัวของเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงกระเพาะอาหารและลำไส้เล็ก ทำให้ เลือดไปเลี้ยงลำไส้มากขึ้น มีเลือดไปเลี้ยงสมองน้อยลง ดังนั้น กินข้าวเหนียว อาการง่วงนอน จะเกิดเร็ว และ มากกว่า การกินอาหารอย่างอื่นครับ