เวลาไปเที่ยว และ ดูภาพถ่ายทะเลหมอก ที่ค่อยๆลอยขึ้นมา และ มียอดเขาโผล่พ้นทะเลหมอก เป็นภาพที่สวยงามที่ ทุกคนดูแล้วมีความสุขอย่างยิ่ง … เราจะเห็นทะเลหมอกจากที่สูง เกิดเฉพาะเวลามี 1) อากาศเย็น 2) เกิดตอนกลางคืน หรือเช้ามืด และ 3) ไม่มีลม … หากเรามองจากที่สูง การเกิดภาวะฝุ่น PM 2.5 ก็เป็นแบบเดียวกันเลยครับ… ลองมาดูคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์กันครับ
-ปกติ อากาศ จะเคลื่อนที่จากที่ที่เป็นอากาศร้อน ไปที่ๆเย็นกว่า เกิดเป็นลม ขึ้น ไม่ว่าจะเป็น ลมบก ลมทะเล ที่เกิดทุกวัน หรือ ลมมมรสุม ที่เกิดตามฤดู ก็แบบเดียวกัน เป็นธรรมชาติ เป็นการเปลี่ยนแปลงตามกฎทางฟิสิกส์ … ถ้าความแตกต่างของ อุณหภูมิ มีเพียงพอ จะเกิดลมขึ้น … ในชั้นบรรยากาศโลก ส่วนที่อยู่ใกล้ผิวโลก จะร้อน เพราะได้รับความร้อนจากดวงอาทิตย์ และ สะท้อนกลับออกมา ส่วนที่อยู่สูงขึ้นไป ก็จะเย็นลงเรื่อยๆ ดังนั้น ในภาวะปกติ หรือ ฤดูร้อน จะมีลมเคลื่อนที่ในแนวดิ่ง จากพื้นดินขึ้นไปยังบรรยากาศชั้นบน ซึ่ง ลมเหล่านี้ ช่วยหอบเอาฝุ่น PM2.5 และ ฝุ่นพิษ อื่นๆ ที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ทั้ง โรงงานและรถยนต์ ให้เคลื่อนที่ขึ้นไปยังบรรยากาศชั้นบน ไม่สะสมอยู่ที่พื้นผิว เราจึงไม่พบปัญหาฝุ่น PM 2.5 มากนักในช่วงฤดูร้อน ส่วน ในช่วงฤดูฝน ก็มีการพัดพาฝุ่น PM 2.5 เคลื่อนที่ไปตามแนวราบ กระจายตัว เป็นผลของลมมรสุม หรือแม้แต่ในช่วงหน้าหนาวใหม่ๆ ลมหนาวที่พัดมาแรงๆ ก็พัดเอาฝุ่น PM 2.5 ให้เคลื่อนที่กระจายตัวออกไปตามแนวราบ
-แต่ในช่วงหน้าหนาว ต่อ หน้าร้อน เป็นช่วงที่ลมหนาวอ่อนกำลังลง ไม่เกิดลมในแนวราบ และ อุณหภูมิที่พื้นผิว ก็เย็น (อุณหภูมิ ชั้นตรงกลาง อุ่นกว่า) ทำให้ ผิวโลกคายความร้อนปริมาณไม่มากพอที่จะดันให้เกิดการเคลื่อนที่ของอากาศ เป็นลมดันขึ้นไปเบื้องบน อากาศจึงไม่ไหลเวียน ยังคงกักตัวอยู่ที่บริเวณผิวดิน และ สถานการณ์เหล่านี้ จะหนักขึ้นในตอนกลางคืน เพราะ ผิวโลกเย็นกว่ากลางวัน และ หัวค่ำ … ปริมาณฝุ่น PM 2.5 ที่เราผลิตขึ้นจำนวนมากในแต่ละวัน จึงสะสม วนเวียนอยู่ที่บริเวณพื้นผิว … ถ้าดูจาก กราฟ ปริมาณฝุ่น PM 2.5 ที่ผิวถนน จะพบว่า สูงมากในช่วง ก่อนเที่ยงคืน ถึง ตี 5 … ต่อเมื่อมีแดดส่องลงมา อุณหภูมิ ที่พื้นผิวเริ่มร้อนขึ้น จึง เกิดการเคลื่อนที่ของ อากาศ ขึ้นสู่ด้านบน เหมือน เวลาเราไปเที่ยว เห็น ทะเลหมอก เริ่มลอยสูงขึ้นมาเรื่อยๆ หลัง 6-7 โมงเช้า และ พอ 8-9 โมง ทะเลหมอกก็จางหายไป …สถานการณ์ ฝุ่น PM 2.5 ก็จะจางลงในช่วงกลางวัน … แต่ ที่ในเมืองยังเยอะอยู่ เพราะ เราผลิตฝุ่นเพิ่มขึ้นอีกในช่วงกลางวันครับ
-ตรงนี้ จะเห็นว่า การที่อากาศไม่ไหลเวียน และ เกิดการสะสมของสิ่งที่ลอยอยู่ในอากาศ ไม่ว่าจะเป็นทะเลหมอก หรือ ฝุ่น PM 2.5 เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ เมื่อมีองค์ประกอบ ร่วมกัน คือ อากาศที่พื้นผิวเย็นกว่าอากาศข้างบน และ อับลม ก็จะเกิดปรากฏการณ์นี้… เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ ที่เกิดมานานแล้ว เกิดเป็นปกติ และ ไม่มีอะไรเสียหายเลย เหมือนที่เราชอบดูทะเลหมอก ที่แต่ เสียหายคือ บังเอิญ เราผลิตฝุ่น PM 2.5 ปริมาณมาก พอเจอปรากฏการณ์ธรรมชาติ แบบนี้เข้า ฝุ่นพิษ เหล่านี้เลยไม่ไปไหน … เราเลยจำเป็นต้องอยู่กับฝุ่นพิษ ซึ่ง เป็นผลผลิตของพวกเรากันเองครับ