-เคยไหมครับ ที่เวลา ออกกำลังกายหนักๆ วิ่งเร็วๆ ไปสักพัก ก็เหนื่อยมาก หอบด้วย จุกลิ้นปี่ด้วย .. เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นจริงในร่างกายเรานะครับ
-เราเคยได้ยินเรื่อง “ร้อนตับแตก” ซึ่ง เป็น เรื่องของ ตับจาก ที่ใช้มุงหลังคา พอร้อน ตับจากแห้ง ก็แตกแยกตัวออกจากกัน เรียกว่า ตับแตก … แต่ กรณี ออกแรงมากๆ เช่น วิ่งเร็วๆ หรือ ยกของหนักๆ และ เหนื่อยมาก จน “ตับแลบ” หรือ “จุกตับ” เป็น ลักษณะที่เกิดกับ ตับ ของคนเราครับ เป็นตับ จริงๆ ไม่ใช่ ตับจากครับ
-โดยปกติ เลือดในร่างกาย จะไหลผ่านตับ เพื่อลำเลียง สารอาหารที่สะสมไว้ในรูป Glycogen ไปให้ร่างกายใช้ โดยลำเลียงเข้าไปที่หัวใจ ก่อนจะสูบฉีดไปยังส่วนอื่นของร่างกาย … ยามที่ต้องออกกำลังกายหนักขึ้น จำเป็นต้องใช้พลังงานมากขึ้น จึงมีการสลาย glycogen ที่ตับ เพื่อเปลี่ยนเป็น glucose สำหรับใช้เป็นพลังงานมากขึ้น ในการสลายตัวนี้ใช้พลังงานบางส่วน และ เกิดของเสียขึ้นบางส่วน แต่ในภาวะปกติ ตับจะสามารถ กำจัดของเสียที่เกิดจากการใช้พลังงานได้ทันเวลา และ ไม่เกิดอันตรายใดๆ แต่ ในกรณีที่มีการออกกำลัง มากเกิดกว่า ปกติ ที่ร่างกายจะทนได้ จะมีการสลายพลังงานออกมามาก และ เกิดของเสียมากเกินกว่าที่ตับ จะขับออกได้ ทำให้ เซลล์ตับ จมอยู่กับของเสียเหล่านั้น ทำให้ เซลล์ตับบวมขึ้น … ในอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เซลล์ตับบวมขึ้น เพราะ เวลาออกกำลังกายหนักๆ หัวใจจะเต้นเร็วขึ้นมาก และ การที่หัวใจเต้นเร็ว ไม่ใช่ว่าเลือดจะไหลผ่านหัวใจได้มากขึ้นตามไปด้วย แต่ การเต้นเร็วเกิน ทำให้มีเวลาเลือดไหลกลับเข้าหัวใจน้อยลง ทำให้ มีเลือดท้นออกมาที่ตับ เกิดการคั่งของเลือดที่ตับ เหมือน น้ำท่วมตับ ทำให้ตับบวมขึ้น … เมื่อรวมทั้ง 2 สาเหตุ คือ ใช้พลังงานมากเกินของเสียมากเกินทำให้ตับบวม และ เลือดไหลผ่านหัวใจน้อยลง ท้นมาที่ตับ ทำให้ตับบวม จึงทำให้ คนที่ออกกำลังกาย หนักเกินไป เกิดภาวะเลือดคั่งที่ตับ ตับบวมขึ้นกว่าปกติ .. ร่างกายรับรู้ได้ ด้วยอาการจุกแน่น ลิ้นปี่ หรือ ที่เรียกว่า จุกตับ หรือ ตับแลบ (เพราะตับที่โตขึ้น บวมขึ้น จะแลบยื่นออกมาที่ชายโครง)
–มีการศึกษาในหนูทดลอง โดยแบ่งหนูเป็น 5 กลุ่ม กลุ่มแรกไม่ได้ออกกำลังกาย กลุ่มที่ 2 ออกกำลังกายหนักปานกลาง 1 ชั่วโมง กลุ่มที่ 3 ออกกำลังกายหนักปานกลาง 6 ชั่วโมง กลุ่มที่ 4 ออกกำลังกายหนักมาก 1 ชั่วโมง กลุ่มที่ 5 ออกกำลังกายหนักมาก 6 ชั่วโมง .. เมื่อออกกำลังกายเสร็จ นำหนูทุกตัวไปชันสูตร และ ตรวจดูลักษณะของเนื้อตับ พบว่า หนูที่ออกกำลังกายหนัก มีภาวะเนื้อตับบวม และ อักเสบ ยิ่งหนักมาก ยิ่งนานมาก ยิ่งมีความผิดปกติมาก ตามลำดับ
-ดังนั้น การออกกำลังกาย ควรทำแต่พอดี ไม่ให้เหนื่อยเกินไป เมื่อร่างกายเราเตือนแล้ว ก็ควรจะผ่อนลง นะครับ ไม่ควรฝืน … ร่างกายเราจะปรับตัว ได้ ถ้าออกกำลังกายสม่ำเสมอ การไหลเวียนเลือดจะดีขึ้น เราจะออกกำลังกายได้หนักมากขึ้นครับ ระยะแรกๆ ไม่ควรหักโหม ออกกำลังกายหนักๆ นะครับ .. ค่อยเป็นค่อยไปครับ