คุณธรรม

–คนมีคุณธรรม หรือ การกระทำที่มีคุณธรรมหรือไม่ เป็นอันที่ยากจะบอก … และ ในคนเดียวกัน บางครั้ง ก็อาจจะมีการกระทำที่เรียกว่า มีคุณธรรม บางครั้ง ก็อาจจะไม่มี … ในการกระทำเดียวกัน บางสถานการณ์อาจจะเรียกว่า มีคุณธรรม บางสถานการณ์ อาจจะเรียกว่า ไม่มีคุณธรรม … หรือ ในเหตุการณ์เดียวกัน บางคนอาจจะบอกว่า มีคุณธรรม ขณะที่อีกคนหนึ่งบอกว่า ไม่มีคุณธรรม … มีความแตกต่าง ผันแปร ไปตาม บริบทของ สถานที่ สภาพแวดล้อม เจตนา พื้นหลังทางสังคม และ วัฒนธรรม….. บอกยากจริงๆ ว่า อย่างไหนเรียกว่ามี “คุณธรรม”

-การมีคุณธรรม ย่อมต้องดีแน่ เพราะ คุณธรรมค้ำจุนโลก ช่วยให้สังคม เดินหน้า เคลื่อนที่ต่อไปได้อย่างปกติสุข ลดความขัดแย้ง หรือ ปัญหา … เช่น มีคนทำอาหาร แจก ในช่วง Covid19 ที่ผู้คน มีความยากลำบากในการหาอาหาร และ เดินทาง มีตู้ปันสุข ย่อมถูกมองว่าเป็นเรื่องที่ดีแน่  แต่พอ ช่วงที่ Covid19 ไม่ได้ระบาดแล้ว ยังมีคน ใจบุญ ทำอาหาร แจกที่ สถานีรถไฟ มีคนจรจัดไปรับอาหารกินทุกเย็น ถ้ามองในมุมของคนทำ ย่อมรู้สึกว่า มีคุณธรรม ได้ช่วยเหลือคนจรจัด แต่ถ้ามองในมุมอื่นๆ อาจจะมองว่า เป็นการส่งเสริมให้คนไม่ทำงาน เป็นแหล่งมั่วสุมที่ดูอันตราย เสียภาพลักษณ์ ทำให้กีดขวางการจราจร … หรือแม้แต่ เวลา เห็นคนทำความผิด ไปว่ากล่าวตักเตือน บางคนก็ว่า มีคุณธรรม แต่บางคน กลับมองว่า ไปยุ่งเรื่องของคนอื่นทำไม ทำไมไม่ปล่อยให้คนที่มีหน้าที่รับผิดชอบในการดำเนินการ …. แล้ว คุณธรรม ที่แท้ คืออะไร

-ดูตามตัวหนังสือ ภาษาจีน เรื่อง คุณธรรม คือคำว่า “เต๋อ” De (德) ซึ่งเป็นคำกลาง ในคัมภีร์ เต้าเต๋อจิง ซึ่งแปลตรงตัว่า คัมภีร์ว่าด้วยเส้นทางแห่งคุณธรรม หรือ ทางเดินตามแบบคุณธรรม  … ในตัวอักษรจีน คำว่า  德 สามารถแตกย่อย หรือ เป็นองค์ประกอบ ของ คำหลายคำ ทาง ซ้าย เป็นสัญลักษณ์ คนคู่ หรือ แปลงมาจาก คำว่า 从 ซึ่งถ้าดูตามรูป ก็คือ คนหลายคน แต่ถ้าดูตามคำ ก็มาจากคำว่า มาจาก รวมแล้ว ซีกซ้ายของคำว่า เต๋อ บอกว่า คุณธรรม ต้องมาจาก คนหลายๆคน ด้านขวา ส่วนบน ประกอบ ด้วยคำ 2 คำ  คือ 十 หรือ  สิบ กับคำว่า 目 ซึ่งแปลว่า ตา นั่น คือ 10 ตา และส่วนข้างล่าง เป็นอักษร 2 ตัว คือ 一  คือ 1 กับคำว่า 心 ซึ่งแปลว่า ใจ รวมเป็น 1 ใจ ... รวมแล้ว ด้านขวา คือ 10 ตา เป็น 1 ใจ … ตีความโดยรวมคำว่า คุณธรรม หรือ 德 ก็คือ สิ่งที่ 10 ตา จากคนหลายคน มองเห็น ตรงกัน เป็นใจเดียวกัน … นั่นคือ คุณธรรม คือ สิ่งที่คนหลายๆ คน ในสังคมมองเห็นตรงกัน ว่า นั่นคือสิ่งที่ดี … เป็น การตัดสินในเชิงสังคม และ เป็น สัมพัทธ์ ไม่มีข้อกำหนดที่ตายตัว ว่า ถ้าเป็นอย่างนี้ คือ มีคุณธรรม เป็นอย่างโน้น คือ ไม่มีคุณธรรม